Śliwa - gatunki i nasturcja


Śliwa węgierka należy do bardzo szlachetnych owoców z długim rodowodem, podobnie jak inne odmiany śliw charakteryzuje się okresem kwitnienia w kwietniu przed powstaniem liści. Dojrzałość śliw węgierek odmian wczesnych dojrzewają w sierpniu, a inne odmiany średnie i późne od września do października. 

W środkowej Europie nie rosną dzikie formy śliwy węgierki lub innych odmian, uważanych za bardzo stare w przypadku roślin ziarnkowych. Gatunki śliw pochodzą prawdopodobnie z południowo - zachodniej Azji, być może za starych terenów uprawianych między Tygrysem i Eufratem, gdzie ponoć zaczyna się stworzenie świata oraz Adama i Ewy - pierwszych protoplastów ludzkości, przez Boga w Biblii Tysiąclecia. Jednak najważniejsze formy uprawne śliw są tereny obecnego Iranu. Wiadomo też, że Rzymianie stworzyli nowe odmiany śliwy rzymskiej już w czasach gdy narodził się Jezus Chrystus i była to śliwa wiśniowa ałycza. Ponoć Judasz powiesił się właśnie na drzewie o nazwie śliwa.



Śliwa wiśniowa ałycza jest dziką i pierwotną odmianą śliw, w postaci formowanej na krzew lub małe drzewo o wzroście od przewidzianym 5 - 10 m, kwitnie głównie w marcu i kwietniu, owocuje wrześniu oraz październiku niemal na Wszystkich Świętych. Strefa mrozoodporności 5 C. Owoce śliwy ałyczy są kuliste, dość małe, ale bardzo smaczne z wysokim stężeniem witaminy C. Odmiana dość liczna i plena, nadaje się na; musy, galaretki, kompot, lub jako nalewka. Preferuje głównie gleby próchniczne, lekko wilgotne. Śliwa, wiśnia, czereśnia, czeremcha to wielka rodzina, która może żyć 80 lub 90 lat w stanie dzikim, około 1700 metra nad poziomem morza, w stanie dzikim lub udomowionym. Śliwa ałycza zwana też śliwą wiśniową służyła niegdyś jako podkładka do różnych odmian śliw w tłumaczeniu angielskim, francuskim, bolońskim, chorwackim, niemieckim, jako drzewo o wzroście od 5 do 8 metrów, korona szeroko rozpostarta, o białych kwiatach - dość ozdobnych od 2 do 2,5 centymetra średnicy, owoce wielkości od 2 do 3 cm, barwy soczyście żółtej, soczyście purpurowej po fiolet, oraz barwy czerwonej, często z nalotem woskowym, pestka nie odchodzi od miąższu; smak od słodkiego poprzez cierpki do nieprzyjemnego. W Europie śliwa ałycza przebywa od 400 lat i zdziczała, wyparta przez inne gatunki. Doliczono się ponad 430 gatunków śliw, wiśni, czereśni oraz czeremchy, oprócz judaszowca. Śliwa ałycza, nadaje się do obsadzania skarpy pojedynczo lub w grupach, na nie formalne żywopłoty, a głównie jako podkładka do szlachetniejszych odmian śliw. Śliwa wiśniowa ałycza, odznacza się silnym wzrostem, oraz bujną koroną, cechuje się dobrym rozrostem bryły korzeniowej, dając nowe sadzonki lub podkładki do innych odmian śliw lub wiśni.



Na bazie eksperymentów naukowych udało się stworzyć z śliwy tarniny oraz śliwy wiśniowej ałyczy, nowe gatunki śliwy o nazwie śliwa domowa. Tarnina charakteryzuje się cierpkim posmakiem, napadającym się na kompoty lub mieszanki ziołowe i nalewki. 




Śliwa domowa charakteryzuje się na drodze krzyżowej ałyczy i tarniny lekko zbliżonym pokrojem do śliwy węgierki. W końcowym etapie śliwy o ciemnym fioletowym zabarwieniu po czarny, nazwano węgierką, jako płynna odmiana krzyżówki śliw, jako gatunek tłumaczony z niemieckiego na polski. Jednak śliwy węgierki na drodze krzyżówek śliw zyskały wydłużony pokrój owoców, o łatwo oddzielającej się pestce, nadającej się na knedle ze śliwami z zbitym miąższem, płaską pestką, oraz cienkim ogonkiem. Węgierki są o ciemnym niebieskawym zabarwieniu i nie podobnym do śliwy ałyczy lub tarniny. Węgierka nie zabarwia się na kolor żółty, zielony. Do spożycia na świeżo nadają się śliwy deserowe innych odmian. Przy odpowiedniej hodowli można wyprodukować niskie formy śliwy, przez cięcia niczym na banzaj, dają się formować gdy są młodymi drzewkami.


Zapewne od śliwy domowej powstała śliwa renklodowa czerwona ,, Alhana '', o wyraźnym zbliżonym kolorze do śliwy domowej lub też śliwy węgierki o ciemno niebieskawym nalocie aż po czarny, bardzo słodkim smaku i dość wysokiej cenie w marketach w 2018 roku, jako śliwa deserowa dorównuje wielkością owoców nektaryny.


Kupiłam śliwę wiśniową ałyczę, najstarszy gatunek śliwy na świecie - która dała początek różnym odmianom śliw na świecie, wymieniony z czasów Jezusa Chrystusa, daje się formować przez cięcia korony.  Występuje rzadko w Polsce jako gatunek zapomniany lub zdziczały w skutek emigracji ludzi, powrócił do łask w 2018 roku w markecie ,, Majster '' w Brzozowie.  Wymaga się prześwietlana korony drzew tak by główne konary, były ułożone w cztery strony świata, wedle Biblii Tysiąclecia. Akurat to drzewko wykształciło tylko trzy konary główne z których po trzech lub czterech latach mogą powstać owoce. Odmiany śliw o zabarwieniu; zielonym, żółtym lub czerwonym wymagają stanowiska cieplejszego klimatu, niczym dla winorośli, którą trzeba otulać na zimę. Obecnie najmodniejsze młode drzewka owocowe w szkółkach, to drzewka niskopienne oraz jednopienne - które nie rozrastają się na boki.



Śliwa domowa renkloda ,, Ulena '', odmiana śliwy o małej pestce oraz wyraźnie słodkim posmaku, nadaje się jako śliwa deserowa do spożycia na świeżo, oraz na kompot. Wyrazisty kolor śliwy ulena, od jasnozielonego po jasno żółty.


Śliwa domowa Ulena powstała za pewne na bazie krzyżówek ras śliw w latach mojego dzieciństwa, gdy rosły te śliwy w Rzepedź, za przedszkolem w latach 60 - 70, i za pewne też z krzyżówki rasy śliwy mirabelka.



Śliwa ,, Mirabelka z Nancy '', jest często mylona z śliwą wiśniową ałycza, owoce mirabelki są mniejsze od owoców śliwy ałyczy, posiadają wyraźny pokrój zbliżony do śliwy renklodowej, z małą ilością miąższu, słodkawym posmaku. 

Klimat i siedlisko - większość śliw lubi stanowisko słoneczne lub pół cieniste, o łagodnym klimacie zbliżonym do siedliska winorośli. Tylko śliwy węgierki dają się hodować w ostrym klimacie, także w niższych partiach górskich.

Gleba - powinna być głęboko próchniczna, może być też lekko piaszczysta, jeżeli się ją cyklicznie nawozi i podlewa w czasie suszy. Śliwa nadaje się też na gleby gliniaste, pod warunkiem odprowadzania wody z stanowiska śliw, nie znosi stagnacji wody i dla tego woli miejsce próchniczne. Śliwy źle znoszą niedobór wapnia, wartość pH dla śliwy węgierki wynosi od 6,5 - 7, a dla śliwy ałyczy pH od 4,5 - 7,5. Zasadniczo śliwa powinna spełniać wymogi dla gatunku krwi ludzkiej grupy ,, 0 ''.  Brak wapnia w podłożu, może sprawiać trudności w hodowli śliw oraz zawiązywaniu owoców, a nadmiar wapnia może powodować u śliw chlorozę.

Rozmnażanie - należy zachować czystość danej odmiany, z odrostów korzeniowych, na przykład u śliwy zwanej ; '' węgierki zwykłej ''.

Cenione odmiany śliw w kanonie polskim oraz niemieckim - wszystkie rasy śliw węgierki lokalnej, które były rozmnożone z odrostów korzeniowych, śliwa angielska ,, Car '' o żutym miąższu oraz łatwo odchodzi od pestki, śliwa ,, Ontario '' żółte duże owoce renklodowe kuliste, dojrzewa głównie w sierpniu, odmiana samopylna, lecz aromatem ustępuje innym gatunkom śliw. Śliwa ,, Lutzelsachska '' odporna na ucisk i dojrzewa już w lipcu, owoce kwaskowe o przyjemnym smaku. Śliwa ,, Wiktoria '', oraz inne wyżej wymienione.

Zastosowanie medyczne śliw -  śliwa naturalnie wspomaga trawienie, podnosi odporność organizmu, bywa suplementem diety osób z problemami trawienia lub alergią pokarmową, ma wpływ na leczenie kamieni nerkowych, zapalenie gardła.  Śliwa na 100 gram zawiera średnio w zależności od gatunku ; 64 Kcal / 268 KJ,  białko 1 gram, węglowodany ogółem 15 gram, błonnik pokarmowy 2 gram, wapń 45 mg, fosfor 19 mg, żelazo 0,5 mg, magnez 8 mg, ekwiwalent retinolu 16 mg, witamina B 1 - 0,06 mg, witamina B 6 - 0,04 mg, witamina PP - 0,5 mg, witamina C - 5 mg. Gdyby wybrać sceptycznie śliwy czy jabłka, wielu znachorów wybrało by śliwy - zwłaszcza gdy ludzie opuszczają innych ludzi w niewierności. Judasz ponoć kochał Jezusa, a jednak wydał go na śmierć. Rozwód można nazwać śmiercią duchową, jak samo wdowieństwo w skutek śmierci innych osób, zbawiennie działa śliwa na oczyszczanie ludzkich nerek. A ponoć od zdrowia nerek zależy zdrowie psychiczne człowieka.



Jednymi z roślin kwitnących i siół o podobnych walorach co śliwa jest nasturcja, wykazująca działanie na przemianę materii oraz wzmożone trawienie, może występować w misach drzewa śliwowego.  Obecnie mało popularne ziele i kwiaty nadające się do marynowania jak kapary nie zyskują popularności w marketach rolniczych, a szkoda bo mogą rosnąć nawet w donicach balkonowych lub jako dekoracja misy drzewa. Nasturcja lubi ziemię wapienną, podobnie jak śliwy lub piaszczysto gliniastą. Nasturcję można wysiewać od maja do końca czerwca. Może osiągać wzrost to 300 cm. Innym działaniem uspokajającym na ludzi znerwicowanych jest ogórecznik lekarski, lub też sałata dla diabetyka z problemami trawienia i wysoką cukrową.




Prawidłowy wysiew nasturcji karłowej do donicy z drzewkiem śliwy wiśniowej ałycza, w odstępach od 15 do 20 cm i odstęp między rzędami do 35 cm, a najlepiej w kole misy drzewa. W ten sposób po ośmiu tygodniach nasturcja zakwitnie i ochroni śliwę przed suszą w lipcu oraz sierpniu. Nasturcja karłowa to niska odmiana o wzroście od 20 do 30 cm, choć istnieją większe odmiany nasturcji. Bez względu czy hodujemy drzewko w donicy, czy w ogrodzie misa drzewa w obrębie korony drzewa powinna być odchwaszczona. Nasturcja skutecznie chroni misę drzewa przed chwastami, a na dodatek wabi pszczoły i motyle. Nasturcja karłowa nadaje się na kwiat cięty, oraz na obsadzenie mis lub donic balkonowych. Owoce nasturcji można marynować jak kapary lub pozyskać nasiona do hodowli nasturcji. Dobrze rośnie mieszanka krzeszowicka, gdzie pochowano Księcia Bolko I Surowy - Bractwa Cystersów, na glebach lekkich, średnio żyznych i o glebie nie zbyt wilgotnej. Nasturcja jest wskaźnikiem jakości gleby zasobnej w składniki pokarmowe, a zwłaszcza azot i wapń. O nie wysianie nasion nasturcji, można się nie martwić, gdy nasturcja ma zdolność kiełkowania 4 lata. 



Nasturcję najlepiej wysiewać na południową stronę ściany budynku, w miejscu słonczym lub lekko zacienionym, wymaga pulchnej gleby, nadmiar azotu w glebie powoduje skąpe kwitnienie lub opadanie kwiatów, a wybujałe liści. Tworzy gęstą powierzchnię, wolną od chwastów, cenioną dla grządek warzywnych oraz krzewów i drzew owocowych. Odstrasza nicienie oraz mszyce.  Zastosowanie - takie same jak sałata, liście i kwiaty oraz owoce nasturcji są jadalne, leczą choroby metabolizmu. 


Komentarze